Ngày 26-5, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) họp báo công bố về sự kiện “Chuyển đổi số ngành ngân hàng 2025”.
Tại đây, đại diện NHNN đã công bố một số kết quả nổi bật của việc triển khai Đề án 06 về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 – 2025.
Truy tố người cho thuê khuôn mặt để lừa đảo chuyển khoản
Theo ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN, việc triển khai Đề án 06 đã giúp cho ngành ngân hàng làm sạch được dữ liệu, đối chiếu, xác minh, đảm bảo khớp đúng với thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia dân cư.
Vụ trưởng công bố số liệu cho thấy hiện nay có trên 200 triệu tài khoản, trong đó 113 triệu hồ sơ tài khoản đã được đối chiếu sinh trắc học.
Nhóm còn lại chưa được đối chiếu và xác thực sinh trắc học, những tài khoản đó có thể là tài khoản chết hoặc tài khoản lừa đảo. Việc triển khai Đề án 06 giúp dữ liệu ngân hàng ngày một sạch hơn mà góp phần mang lại sự tin cậy, an tâm cho khách hàng khi sử dụng dịch vụ ngân hàng trong một môi trường số. Tuy nhiên, theo ông Tuấn đây không phải giải pháp duy nhất và không giải quyết được hoàn toàn vấn đề lừa đảo trong ngành ngân hàng.
Vụ trưởng cho biết gần đây đã xuất hiện cả người cho thuê khuôn mặt để thực hiện các hành vi lừa đảo. Cụ thể, các nhóm tội phạm đã nuôi một số người đứng tên tài khoản, khi có giao dịch chuyển tiền cần đến sinh trắc học, người đó sẵn sàng đưa mặt vào để chuyển tiền.
Để ứng phó với vấn đề này, thời gian tới, NHNN sẽ phối hợp với Bộ Công an để đưa ra mức phạt mới. Nếu một người bị phát hiện cho thuê khuôn mặt để thực hiện hình thức lừa đảo như vậy sẽ bị truy tố. Đồng thời tính đến việc nâng mức xử phạt với hành vi này lên rất cao, gấp từ 4 đến 5 lần so với hiện nay, tối đa lên đến 200 triệu với hành vi như vậy.
Trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến việc các doanh nghiệp phải hoàn thiện sinh trắc học trước thời điểm 1-7, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN cập nhật số liệu cho thấy đến thời điểm hiện tại ước tính trên 55 triệu tài khoản doanh nghiệp/tổ chức đã được đối chiếu thông tin sinh trắc học. Thời gian tới, các ngân hàng thương mại sẽ tiếp tục phối hợp với doanh nghiệp để đảm bảo tài khoản chính chủ của tổ chức.
Nhiều giải pháp giảm thiểu lừa đảo
Trước băn khoăn liên quan đến việc giao dịch chuyển tiền của doanh nghiệp sẽ bị gián đoạn trong trường hợp số tiền lớn mà người đại diện theo pháp luật hoặc chủ doanh nghiệp đi vắng, Vụ trưởng chỉ ra: “Không một chủ doanh nghiệp nào mà không có tài khoản cá nhân. Tất cả những tài khoản này đều đã xác thực sinh trắc học trước 1-7-2024. Như vậy, đảm bảo không phải đại diện tất cả các tập đoàn doanh nghiệp lớn phải đi xác thực để thực hiện giao dịch”.
Theo ông Tuấn, với những đối tượng không chịu đến xác thực chắc chắn có vấn đề. Qua thời điểm đó, những tổ chức/ doanh nghiệp nào không thực hiện được thông tin sinh trắc học chỉ có thể thực hiện giao dịch tại quầy.
Theo quy định dự thảo chuẩn dự kiến sẽ được ban hành, những tài khoản tổ chức mà hoạt động như các hộ kinh doanh cá thể, trong vòng 6 tháng mới thành lập sẽ phải đối chiếu thông tin sinh trắc học của người đại diện hợp pháp.
Với nhóm doanh nghiệp hoạt động thường xuyên sẽ có các hoạt động giám sát tín dụng. Vì vậy sẽ không có trường hợp doanh nghiệp hoạt động tử tế đúng đắn mà bị ngừng chuyển tiền với các giao dịch trên 10 triệu.
Tuy nhiên, thông tư 17-2024 của NHNN cũng có những miễn trừ cho một số nhóm doanh nghiệp phù hợp. Ví dụ như nhóm các doanh nghiệp lớn nhất, những doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán, nhóm Fortune 500 được miễn trừ. Lý do là nhóm các doanh nghiệp này đã đảm bảo được tiêu chí minh bạch thông tin.
Hướng đến mục tiêu ngăn chặn tối đa hành vi lừa đảo chuyển tiền trực tuyến, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN cho biết trong thời gian tới cơ quan này sẽ phối hợp cùng các ngân hàng thương mại và cơ quan chức năng xây dựng kho dữ liệu những tài khoản thường xuyên thực hiện giao dịch đáng ngờ. Từ đó, khi người dân/doanh nghiệp chuyển tiền nếu đến các tài khoản đó sẽ có cảnh báo.
